Józef Stanisław Tischner, ps. „Wawrzek Chowaniec”, „Molinista”, „Józek Szkolny”, „Jegomość Józek” (ur. 12 marca1931 w Starym Sączu, zm. 28 czerwca2000 w Krakowie) – polskiprezbiterkatolicki i filozof, profesorPapieskiej Akademii Teologicznej. Kawaler Orderu Orła Białego.

Kilka ważnych informacji

Wykształcenie

Przez rok Józef Tischner studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Następnie w latach 1950–1955 odbył studia na Wydziale Teologicznym UJ. Ukończył także Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Krakowskiej.

Święcenia kapłańskie przyjął w bazylice katedralnej na Wawelu 26 czerwca 1955 z rąk biskupa Franciszka Jopa.

Od 1982 był kilkakrotnie dziekanem Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej (wybrany na Rektora PAT, ze względów duszpasterskich odmówił przyjęcia funkcji), wieloletnim prezesem wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku. Został doktorem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Był wykładowcą krakowskiej PWST, gdzie począwszy od 1980 prowadził monograficzne wykłady Filozofia dramatu. Członek Collegium Invisibile.

Poglądy filozoficzne

W latach siedemdziesiątych stał się znaną postacią w życiu intelektualnym Polski. Okres ten zamknął w zbiorze esejów Świat ludzkiej nadziei, w których dyskutując z klasykami filozofii doby Oświecenia oraz egzystencjalistami (Sartre), wprowadził pojęcie Ja aksjologicznego. Kwestia dotyczyła szczególnie pojęć takich jak świadomość czy też wolność.

Natomiast w artykule Schyłek chrześcijaństwa tomistycznego (1970) zakwestionował prymat filozoficzny tomizmu, zarzucając mu zamykanie filozofii w jednym słusznym nurcie i tym samym zasłanianie Objawienia. Tischner przestrzegał przed redukcją religii do jedynie słusznej filozofii.

Związki z Podhalem

W 1980, przyjmując również funkcję kapelana Związku Podhalan, Józef Tischner postawił sobie za zadanie „skrystalizowanie idei góralszczyzny”. Organizował coroczne msze pod Turbaczem, wspierał rozwój kultury góralskiej. Dzięki jego inicjatywie podhalańscy rolnicy uzyskali możliwość kształcenia się w Austrii oraz znaczną pomoc materialną w sprzęcie rolniczym.

Związki z „Solidarnością”

W 1980 podjął na szerszą skalę działalność publiczną.  Uznawany był powszechnie za kapelana „Solidarności”. Jego kazanie wygłoszone na I Zjeździe Solidarności zaliczono w poczet oficjalnych dokumentów zjazdowych. W homilii wygłoszonej przez Jana Pawła II w 1987 w Gdańsku na Zaspie, papież cytował teksty Józefa Tischnera jako najlepiej oddające prawdę o „Solidarności”.

Ostatnie lata jego życia naznaczone były chorobą – rakiem krtani. Jego aktywność pisarska w tym czasie obejmowała relacje wolności i łaski, miłosierdzia.

 Jan Paweł II w telegramie po śmierci Józefa Tischnera napisał: był człowiekiem Kościoła, zawsze zatroskanym o to, by w obronie prawdy nie stracić z oczu człowieka.

KILKA WYBRANYCH CYTATÓW  KS. JÓZEFA TISCHNERA

• Ani katolik, ani Polak, ani nikt inny, nie mogą mieć w państwie większych praw, niż ma człowiek.
• Ateizm często pokazuje nam, że wierzymy nie w Boga prawdziwego, a w bożka.
• Bóg nas znalazł, zanim my znaleźliśmy Boga.
• Co to jest nic? Pół litra na dwóch.
• Ewangeliczne budowanie nadziei nie na tym polega, żeby odsłonić przed człowiekiem nieznaną przyszłość, ale na tym, by pokazać człowiekowi tego, w kim może złożyć swe nadzieje.

• Jedną z najbardziej bolesnych form zdrady jest skazanie człowieka pracy na pracę bez sensu.
• Jeżeli będziesz dobry, wtedy i twoje uczynki będą dobre. Bo dobre drzewo rodzi dobre owoce.
• Kto nie ma Sprawy, dla której żyje, bardzo boi się umrzeć. Świadomość Sprawy porządkuje lęki.
• Miłość sama w sobie jest nie do pojęcia, ale dzięki miłości możemy pojąć wszystko.
• Nie jest wolny człowiek, który nie potrafi przyznać się do winy.
• Nie prowdy sukoj ino kolegów.
• Niewątpliwie religia nadaje sens cierpieniu. Ale nie cierpiętnictwu.
• Pobożność jest niezwykle ważna, ale rozumu nie zastąpi.
• Umiejętność rządzenia ludźmi to przede wszystkim umiejętność perswazji.
• Zanim cię zbawią, trzeba wiedzieć, kogo zbawić. Musisz być sobą, bo jeśli będziesz kimś innym, to akurat zbawią tego innego, a nie ciebie.